1. Газрын доорх болон хөрсний уснаас эх авч өөрийн голдрил саваар байнга урсах байгалийн урсгал ус: дэлгэрэнгүй...гол авалцах (гол хоёр эргээсээ хөлдөн нийлж хадаалах), гол гарах (гол гэтлэх) - Мөргөлчин буриадууд нэг хэсэг шуугилдсанаа гол гарах үес чимээгүй болцгоов. С.Эрдэнэ. Хөх хулгана жил., гол дагах (гол бараадах, гол даган явах), гол захлах (голын захаас хөлдөж эхлэх, голын эрэг даган явах), гол өгсөх (голын эх өөд явах), гол татрах (голын ус багасах), гол салаалах (нэг гол хоёр салаалж, өөр ай савд нийлэх), гол унах (хаврын цагт цөн гүйж дуусаад голын ус бүрэн тунгалагших), гол уруудах (голын урсгал даган явах) - Чингил гол уруудах нүүдлийн түрүүнд давхиж явсан Ли овогт улаан цацагтай жууз тэргэнд ойртон ирээд, машинаас буухад, дэлбэгч нь жолоогоо татан морьдыг зогсоож байдгаараа гоёж гоодсон Бадам гарч ирэв. Д. Гармаа. Харуул Алтай., гол үерлэх (голын усны түвшин нэмэгдэх), гол хадаалах (голын усны гадаргыг мөс бүрхэж, хүн мал явахад цөмрөхгүй болох бөгөөд энэ нь тээврийн онгоц явах хугацааг зөв тодорхойлоход ач холбогдолтой байдаг), гол хөлдөх (ус мөстөх), голын адаг (голын төгсгөл, урсгалын доод этгээд) - Таргатын голын адаг дахь нэгэн хот, үүрийн шаргал туяагаар хонь тасран одсоныг мэдэж бөөн шуугиан дэгдээв. Д. Намдаг. Хөгшин чоно ульсан нь., голын бэлчир (хоёр голын уулзвар хэсэг) - юутай үзэсгэлэнтэй, юутай хөгжилтэй. Ж. Лхагва. Росава голын улиас., голын наана (голын энэтээ тал) - Туулын голын бургас самнан, голын наана цаана гараад ч байдаггүй. Р. Ганбат. Хужир нугадаа очих юм сан., голын татам (голын усны халих, татах хэм буюу орших байр газар), голын тохой (мөрөн голын муруйн урссан булан газар) - Оюунаа Хасуми хоёр агаарын теннис тоглож байснаа ойр зуурыг ярилцан голын тохой руу түрж орсон өндөр мөргөцгийг зүглэн алхав. А. Шартолгой. Үүлэн чөлөөний нар., голын түвшин (голын эргийн тухайн цэгт олон жил ажиглалт хийж дундаж түвшинг олоод, тэрхүү дундаж түвшнээс дээш гарсан усны гадарга), голын хөвөө (голын захын орчим газар) - Мандуул хөшсөн биеэ суниан алдалж, алжаалыг нимгэлэн голын хөвөө даган алхаж явахдаа эргэн тойрны байдлыг сонирхон харж байв. Ш. Нацагдорж. Мандхай цэцэн., голын хурдас (голын урсгалын хүчинд түрэгдэн гарсан элс, шавар, чулуулаг зэрэг юмс), голын цаана (голын тэртээ тал) - Гүүр нэгэнт эвхэгдсэн тул голын цаана наана байгаа хүмүүс уулзах аргагүй болжээ. Л. Түдэв. Нахрийн чанар., голын цайр (дөнгөж өрөмтөх төдий хөлдсөн мөс, зайрмаг), голын цөн (хаврын цагт хадаалсан мөс эвдэрч хэсэглэн бутрах нь), голын цөн гүйх (цөн мөс усаар урсах), гол ширгэлт (голын урсац тасарч түр буюу бүрмөсөн урсгалгүй болох), голын эрэг (голын хажуугийн газрын ирмэг) - Номуунаа бүсгүй нар ус тэгширсэн тогтуун сайхан өдөр хүүхдүүдийнхээ хамт үзэсгэлэнт голын эрэг дээр амарч байв. Б. Нацагдорж. Бүүвэйн дууны нууц., голын эх (гол үүсгэлийн газар болох урсгалын дээд этгээд) - Энэхүү голын эх нь түмэн зүйлийн рашаан булаг бөгөөд адаг нь олон зүйлийн усыг дамжсаар гадаад далайн усанд хүрнэ. С. Буяннэмэх. Алсыг зорьсон алтан загас., мөсөн гол (өндөр уулын оройгоос уулын жалга завсар даган буусан мөс), нэг голынхон (а. Нэг гол горхиноос ууж, айл зэргэлдээ нутагладаг хүмүүс; б. Нэг нутгийнхан), гол горхи [хоршоо] (том, бага урсгал ус) - Туул голыг гатлан урагшлах тусам уул нуруу, гол горхи багасаж, хөндий, цагаан тал үргэлжилнэ. Д. Намдаг. Цаг төрийн үймээн., гол мөрөн [хоршоо] (хэмжээ адилгүй урсгал ус) - Гол мөрний бэлчир горхи булгийн захад суувай. Халх ардын тууль., гол нуур [хоршоо] (урсгал болон их хэмжээний тогтмол ус) - Гол нуурын мэлтрээ Ар Агуйтын голын хорхойт түрүүний хүйтэн булагт хоноглов. Монголын Маньбадарын хууч., гол ус [хоршоо] (урсгал ус) - Нийслэлээс баруун тийш гурван зуун газрын дотор гол ус, худаг нуур олдохгүй. В.Инжаннаши. Хөх судар., *гол гаргах (хүний юмыг бултуулан залилж авах), голоо гараад гүүрээ эвдэх [зүйр цэцэн үг] (өөрийн ажлаа бүтээчихвэл хүний тусыг мартах);
2. Үер борооны ус урсах ихээхэн сайр, намаг булагтай газар;
3. Хуучин гол урсаж байсан ором газар:
голын хиаг [ургамал] (голын хөндий, намаг газраар ургадаг олон наст үндсэрхэг ургамал),
дэлгэрэнгүй...голын хор [ургамал] (шулуун гонзгой навчтай, шүхэр маягийн хэлбэрийн цагаан цэцэгтэй хортой ургамал), голын шар [ургамал] (голын зах, чийгтэй газраар ургадаг олон наст өвс, багваахай цэцгийн адил том шар цэцэгтэй), гол өвс [ургамал] (голын эрэг хөндий, намаг нуурын орчим марзтай газар ургадаг олон наст цэцэггүй ургамал).
- гол авалцах - гол хоёр эргээсээ хөлдөн нийлж хадаалах
- гол гарах - гол гэтлэх
- гол дагах - гол бараадах, гол даган явах
- гол захлах - голын захаас хөлдөж эхлэх, голын эрэг даган явах
- гол өгсөх - голын эх өөд явах
- гол татрах - голын ус багасах
- гол салаалах - нэг гол хоёр салаалж, өөр ай савд нийлэх
- гол унах - хаврын цагт цөн гүйж дуусаад голын ус бүрэн тунгалагших
- гол уруудах - голын урсгал даган явах
- гол үерлэх - голын усны түвшин нэмэгдэх
... үргэлжлүүлэн харах ...- гол хадаалах - голын усны гадаргыг мөс бүрхэж, хүн мал явахад цөмрөхгүй болох бөгөөд энэ нь тээврийн онгоц явах хугацааг зөв тодорхойлоход ач холбогдолтой байдаг
- гол хөлдөх - ус мөстөх
- голын адаг - голын төгсгөл, урсгалын доод этгээд
- голын бэлчир - хоёр голын уулзвар хэсэг
- голын наана - голын энэтээ тал
- голын татам - голын усны халих, татах хэм буюу орших байр газар
- голын тохой - мөрөн голын муруйн урссан булан газар
- голын түвшин - голын эргийн тухайн цэгт олон жил ажиглалт хийж дундаж түвшинг олоод, тэрхүү дундаж түвшнээс дээш гарсан усны гадарга
- голын хөвөө - голын захын орчим газар
- голын хурдас - голын урсгалын хүчинд түрэгдэн гарсан элс, шавар, чулуулаг зэрэг юмс
- голын цаана - голын тэртээ тал
- голын цайр - дөнгөж өрөмтөх төдий хөлдсөн мөс, зайрмаг
- голын цөн - хаврын цагт хадаалсан мөс эвдэрч хэсэглэн бутрах нь
- голын цөн гүйх - цөн мөс усаар урсах
- гол ширгэлт - голын урсац тасарч түр буюу бүрмөсөн урсгалгүй болох
- голын эрэг - голын хажуугийн газрын ирмэг
- голын эх - гол үүсгэлийн газар болох урсгалын дээд этгээд
- мөсөн гол - өндөр уулын оройгоос уулын жалга завсар даган буусан мөс
- нэг голынхон - а. Нэг гол горхиноос ууж, айл зэргэлдээ нутагладаг хүмүүс; б. Нэг нутгийнхан
- гол горхи - том, бага урсгал ус
- гол мөрөн - хэмжээ адилгүй урсгал ус
- гол нуур - урсгал болон их хэмжээний тогтмол ус
- гол ус - урсгал ус
- гол гаргах - хүний юмыг бултуулан залилж авах
- голоо гараад гүүрээ эвдэх - өөрийн ажлаа бүтээчихвэл хүний тусыг мартах
- голын хиаг - голын хөндий, намаг газраар ургадаг олон наст үндсэрхэг ургамал
- голын хор - шулуун гонзгой навчтай, шүхэр маягийн хэлбэрийн цагаан цэцэгтэй хортой ургамал
- голын шар - голын зах, чийгтэй газраар ургадаг олон наст өвс, багваахай цэцгийн адил том шар цэцэгтэй
- гол өвс - голын эрэг хөндий, намаг нуурын орчим марзтай газар ургадаг олон наст цэцэггүй ургамал
Ижил үг
