ХҮРЭЛ  

Гуулинд, цагаан тугалга хольж найруулан хийсэн, хүрэн өнгөтэй, хиймэл төмөрлөг - дэлгэрэнгүй...Ваар дотор хүрэл хайлан боловсрох чимээ байдлыг нь андахгүй болсон чихэнд үдшийн нам гүмд мэдэгдэх тул... Б.Ринчен. Гүнж., хүрэл багаж (төмөр багаж буй болохоос өмнө хэрэглэж байсан зэс болон цагаан тугалганы хайлшаар хийсэн багаж, зэвсэг), хүрэл зэвсгийн үе (эртний судлалын нэгэн үе бөгөөд энэ үед хөдөлмөрийн багаж зэвсэг, чимэглэл зэрэг зүйлийг хүрлээр хийж байжээ) - Хүрэл зэвсгийн эхээр Монголтой хөрш бөгөөд мал үржүүлэн адуулахад зохимжтой газар, тал нутагт мал аж ахуй дэлгэрэн хөгжиж байсан билээ. БНМАУ-ын түүх., хүрэл андуу [хөгжим] (пял, ялтгар таваг мэт бяцхан харангыг, дохигор бэрээ, нарийн моголцог модонд өлгөж цохих нэгэн зүйл цохивор хөгжмийн зэмсэг), хүрэл өнгө (хүрэл төмөр шиг хүрэн бор өнгө), хүрэл хөөрөг [хөгжим] (гуулийг далбийлгалгүй дэлдэх, хүрлээр цутгаж хийх том цар гадар мэт нэгэн зүйл цохивор хөгжмийн зэмсэг, харанга), хүрэл хонх (хүрлээр хийсэн хонх) - Ар дахь авдран дээрээс мөнгөн очиртой хүрэл хонхоо авч дуугаргав. Б.Ринчен. Гүнж., хүрэл хувин (хүрлээр хийсэн хувин) - Доод талаараа нарийн, дээгүүрээ дэрвэгэр, гадуур нь навчин хээтэй бүдүүн баргардуу тийм нэг хүрэл хувин байлаа. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана., хүрэл хэнгэрэг [хөгжим] (гол дундаа товруу мэт түгдгэр цулдан бүхий хүрэл хөөргийн нэр), хүрэл царай (хүрэн бор өнгөтэй хөрслөг царай), *хүрэл зүрхтэй (өр өвдөхийг мэдэхгүй хатуу сэтгэлтэй) - Дайсныг жигших хүрэл зүрх нь лүг лүг цохилно. Н.Банзрагч. Тал нутгийн хавар., хүрэл хэдий хатуу боловч хүрэн гал дээр улайдаг [зүйр цэцэн үг] (хатуу зүйл ч зөөлөрдөг гэсэн санаа).

• хүрэл багаж - төмөр багаж буй болохоос өмнө хэрэглэж байсан зэс болон цагаан тугалганы хайлшаар хийсэн багаж, зэвсэг
• хүрэл зэвсгийн үе - эртний судлалын нэгэн үе бөгөөд энэ үед хөдөлмөрийн багаж зэвсэг, чимэглэл зэрэг зүйлийг хүрлээр хийж байжээ
• хүрэл андуу - пял, ялтгар таваг мэт бяцхан харангыг, дохигор бэрээ, нарийн моголцог модонд өлгөж цохих нэгэн зүйл цохивор хөгжмийн зэмсэг
• хүрэл өнгө - хүрэл төмөр шиг хүрэн бор өнгө
• хүрэл хөөрөг - гуулийг далбийлгалгүй дэлдэх, хүрлээр цутгаж хийх том цар гадар мэт нэгэн зүйл цохивор хөгжмийн зэмсэг, харанга
• хүрэл хонх - хүрлээр хийсэн хонх
• хүрэл хувин - хүрлээр хийсэн хувин
• хүрэл хэнгэрэг - гол дундаа товруу мэт түгдгэр цулдан бүхий хүрэл хөөргийн нэр
• хүрэл царай - хүрэн бор өнгөтэй хөрслөг царай
• хүрэл зүрхтэй - өр өвдөхийг мэдэхгүй хатуу сэтгэлтэй
... үргэлжлүүлэн харах ...
хүрэл хэдий хатуу боловч хүрэн гал дээр улайдаг - хатуу зүйл ч зөөлөрдөг гэсэн санаа