ХУДАГ
Газрыг гүнзгий ухаж гаргасан устай нүх - Ойрын худаг заалгаж аваад шөнө очиж морьдоо услав.дэлгэрэнгүй... худаг автах (а. Худаг газардах; б. Худаг үерт өртөн эвдрэх), худаг бараадах (худагт ойртон буух) - Худаг бараадан буусан айлын барааг зарлаж, хуурай загийн утаа алгуур хөөрч үзэгдэнэ. Б.Жамд. Сэтгэлийн нууц., худаг газардах (худгийн ус ёроолдоо тултал хөлдөх), худаг гаргах (газрыг гүнзгий ухаж, устай нүх гаргах) - Атар хээр нутагт бид өөрснөө худаг гаргаж усыг нь ууна. Ч.Чимид. Хавар намар., худаг зайдлах (а. Худгийн аман дээр алцайн зогсох; б. Худгийн зүүн баруун талд айл буух), худаг лайдах (худгийн доторх хог шороо зэрэг буртгийг арилган цэвэрлэж, ундаргыг ихэсгэх), худаг малтах (ус гаргахаар газрыг гүнзгий ухах) - Бодвол Очир буу ташуур хоёроороо худаг малтаж ус гаргаж уух санаатай оролдож байгаад чадалгүй орхижээ. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., худаг сахих (ангасан адуу мал, худгийн хонхроор цуглах), худаг сундлах (худгийн өмнө талд айл буух), худаг улдах (худаг газардах), худаг ундрах (худгийн ус нь усан судлаараа урсан гарч ирэх), худаг ухах (ус гаргахаар газар ухах) - Энд худаг ухна, дээлээ тайлцгаа, хүрзээ аваад ир гэж газар зааж өгч бүгд ээлжлэн ухаж байтал цэргийн түрүүч иржээ. С.Удвал. Их хувь заяа., худаг харьдах (худаг лайдах), худаг ширгэх (худгийн ус татрах, шалбаагтай болох), худаг юүрэх (худгийн хана нь хэсэг хэсгээрээ нурж унах, хашлага нь нурах), худагт унах (худаг дотор ойчих) - Хэний тугал худагт унавал хэн хүнгүй мэгдрэн гүйнэ. Ж.Дашдорж. Монгол цэцэн үгийн далай., худгаас услах (худгийн уснаас ус уулгах) - Адууныхаа цаад талаас хумин эргүүлж, зөнгөөр нь явуулж, усанд оруулах ба худгаас услахад азаргыг нь тасалж усална. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., худгийн ам (худгийн амсар, худгийн дээд тал) - Худгийн амнаас зайлуулахдаа, би дөш болсон мөсөн дээр уналаа. С.Удвал. Та бид уулзана., худгийн амсар (худгийн ам) - Худгийн амсарт нэг хүн явган суугаад хөндлөн модтой эргэсэг тэргэн дээгүүр ховоо татах олсоо гаргажээ. Б.Ринчен. Өмнө этгээдэд зорчсон тэмдэглэл., худгийн бураа (худгийн амсар дагуулж бэхэлсэн мод, чулуу), худгийн бүрхээ (худгийн амыг цомбойлгож, газраас дээш товойлгон барьсан хэсэг), худгийн бүүрэг (худгийн амны, газраас дээш чулуу, мод зэргээр өндөрлөж барьсан хэсэг), худгийн давс (худаг малтаж газар доорх шорвог усыг татаж гаргаад түүнээс ялгаруулан авсан давс), худгийн лай (худгийн ёроолд тунасан элс шороо мэтийн зүйлс), худгийн мэлхий (а. амьтан Худагт амьдрах мэлхий; б. хошин. Үзсэн сонссоноор бага, мэдлэгээр мөхөс мөртлөө мэдэмхийрэх дуртай хүн), худгийн онгоц (мал услах урт нарийн сав) - Энэ үйлдвэрийнхэн, говь нутгийн ард олны амьдралд чухал хэрэгцээтэй гэрийн мод, худгийн онгоц, бусад модон хогшил хэрэгсэл зэрэг олон төрлийн юм хийдэг ажээ. Ч.Ойдов. “Их жанжин Сүхбаатар” танаа., худгийн өрх (худгийн нүх, цооног), худгийн соруул (худгийн усыг сорж, дээш татан гаргах багаж төхөөрөмж), худгийн ундарга (худгийн усны ундран гарах нь) - Худгийн ундаргыг зөв олох, түүний дараагаар ундарганд гэм болохгүйгээр хашлагыг хийх хэрэгтэй. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., худгийн ус (малтаж гаргасан гүний ус) - Хонь ямаан сүргийг өвөл, хаврын улиралд тогтмол харз буюу худгийн усаар усалж байх хэрэгтэй. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., худгийн хараа (худгийн амсар дагуулж бэхэлсэн мод, чулуу, худгийн бураа), худгийн хашлага (худгийн хана нурахаас сэргийлж бэхлэн доторлосон мод, чулуу) - Худгийн хашлага, газар хоёрын завсрын шавар шороогоор сайн чигжиж хашлагыг газраас дээш өндөрлөнө. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., худгийн хоолой (төмөр худгийн, газарт шургуулсан хоолой), худгийн цээл (худгийн өрхийн хамгийн том зай), өрөмдмөл худаг (гүний худаг), сэнстэй худаг (сэнс бүхий худаг), устай худаг (ус сайтай худаг), хашаатай худаг (тойруулан хашаа барьсан худаг), хуурай худаг (ус нь ширгэсэн худаг) - Очирын дэргэд алд хэртэй ухсан хуурай худаг байсан гэдэг. Ц.Дамдинсүрэн Түүвэр зохиол., худаг ус [хоршоо] (ухаж гаргасан гүний ус) - Энэ байдлаар жишиж, нэг суурь сүргийн тэмээний олон цөөнийг худаг усныхаа ундаргад зохицуулах нь зүйтэй. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., худгийн мэлхий далайн ихийг мэдэхгүй, далайн мэлхий худгийн багыг мэдэхгүй [зүйр цэцэн үг] (үзэж хараагүй зүйлийг баримжаалахад хэцүү гэсэн санаа).
- худаг автах - а. Худаг газардах; б. Худаг үерт өртөн эвдрэх
- худаг бараадах - худагт ойртон буух
- худаг газардах - худгийн ус ёроолдоо тултал хөлдөх
- худаг гаргах - газрыг гүнзгий ухаж, устай нүх гаргах
- худаг зайдлах - а. Худгийн аман дээр алцайн зогсох; б. Худгийн зүүн баруун талд айл буух
- худаг лайдах - худгийн доторх хог шороо зэрэг буртгийг арилган цэвэрлэж, ундаргыг ихэсгэх
- худаг малтах - ус гаргахаар газрыг гүнзгий ухах
- худаг сахих - ангасан адуу мал, худгийн хонхроор цуглах
- худаг сундлах - худгийн өмнө талд айл буух
- худаг улдах - худаг газардах ... үргэлжлүүлэн харах ...
